Afrika'ya özgü tropikal shea ağacının fındığının ezilmesi yoluyla elde edilen bu yağ kirli beyaz, fildişi rengindedir. Bu ağacın boyu 12,5-25 mt kadardır. Ülkede adak ağacı, hayat ağacı gibi isimlerle de anılır. Meyveleri ise ceviz büyüklüğünde olur. Ancak ağacın meyve verecek olgunluğa erişmesi 15-20 yılı bulur. Ağacın yaşam süresi 200 yıl kadardır. Fakat meyve verdiği verimli dönem 25-30 yaşları arasıdır. Shea ağacı doğal ortamda yetişir. Meyvelerinin olgunlaşması 4-6 ay sürer. Yılda bir ağaçtan yaklaşık 45 kg meyve alınabilir. Toplanan shea meyveleri kurutulur ve öğütülerek macun haline getirilir. Daha sonra shea yağı (Karite) olarak kullanıma sunulur.
Shea yağı cilt tarafından hızlı bir şekilde emilir ve cildi elastik bir hale getirir. Nemlendirici özelliği iyi olduğundan yağı saf olarak kullanmak mümkündür. Hem cildin su ve nem dengesini sağlar hem de güneşin zararlı etkilerinden korur. Ayrıca dudak nemlendiricisi ve saç bakımı içinde kullanılabilir. Bebeklerde bile cilt bakımı için tercih edilebilir. Özellikle alt bezinden kaynaklanan isilik gibi sorunlara iyi gelir.
- Linoleik asit %6,6
- Stearik asit %41,50
- Palmitik asit %4,0
- Arakidik asit %1,5
- Oleik asit %46,40
Shea yağı (Karite) faydaları nelerdir?
Shea yağı antioksidan olup, A, E, DE, F vitaminleri bakımından zengindir. Yüz cildinde olduğu kadar bütün vücutta kullanılabilecek özelliktedir. Bazen tek başına, bazen de başka yağlarla karışım şeklinde bakım kremi olarak kullanılabilir. A, E vitaminleri içerdiğinden ciltteki kırışıklıkları azaltır, yaşlanma etkilerini geciktirir.
Yüzde göz altı torbalarının etkisini azaltır. Ciltte kolajen üretiminin artmasına destek olur. Cildin yumuşamasını ve pürüzsüz hale gelmesini sağlar. Cilt elastikiyetini sağlayarak, ciltte koruyucu bir tabaka oluşturur. Ayrıca cilt lekelerini gidermek için kullanılabilir.
Ciltteki akne, egzama, sedef hastalığı, dermatit gibi rahatsızlıkların verdiği olumsuz etkileri azaltır. Kuru ciltlerde kaşıntı sorununu giderir. Ayrıca cilt tahrişleri için kullanılabilir. Cildin hem sıcaktan korunmasını hem de soğuktan korunmasını sağlar. Rüzgâra, güneşe, soğuğa karşı shea yağı kullanabilir. Özellikle soğuk nedeniyle donma riski taşıyan ciltlerde ve kirli havada cildi korumak için tercih edilebilir. Dudak çatlakları içinde kullanılabilir.
Hamilelik döneminde ve fazla kiloların verilmesinden sonra oluşan çatlaklar içinde shea yağı tavsiye edilir. Ayak çatlaklarına da iyi gelir. Topukları yumuşatır, nasıra iyi gelir. Erkekler için tıraş sonrası cildi nemlendirmek için kullanılabilir.
Ciltte peeling etkisi olan shea yağı cilt yaralarını ve döküntülerini iyileştirir. Ayrıca yanık ve yara izlerini gözle görülür şekilde iyileştirebilir. Ciltteki şişlikleri de indirir. Tırnaklardaki kurumaya iyi gelir. Saç diplerine sürülürse saç köklerinin güçlenmesine ve nemlenmesine yardımcı olur. Ayrıca saçların hızlı uzamasını sağlar.
Cilt masajında kullanılırsa kas yorgunluğuna iyi gelir. Ayrıca eklem ağrıları olanlara da tavsiye edilir. Egzersiz sonrası kullanıldığında vücudu rahatlatıcı bir etki yapar. Shea yağı (Karite) araştırmalara göre burun damlalarında kullanılırsa burun tıkanıklığını etkili bir şekilde açar.
Shea yağı (Karite) kullanım alanları nelerdir?
Shea yağının temel kullanım alanıdır kozmetik ürünleridir. Nemlendirici krem, dudak parlatıcı ve yumuşatıcısı, saç bakım ürünleri ve diğer cilt bakım ürünlerinde kullanılır. Ayrıca cilt bakım sabunlarında tercih edilir. Cilt masajında da kullanımı yaygındır.
Yetiştiği Afrika ülkelerinde yemeklerde kullanılır. Bunun yanında mum yapımında ağda ve ilaç yapımında da bu yağdan yararlanılır. Ağaçtan üretilen enstrümanların dayanıklılığını arttırır. Bunun yanında et suyu içine konulabilir. Bazı ülkelerde shea yağı tuvalet kâğıdı gibi kâğıtların üretiminde kullanılır.
Shea yağının en etkili olduğu hali içine koku koruyucu gibi maddelerin ilave edilmediği halidir. İçine eklenen kimyasallar parfümler bu yağın etkinliğini azaltır. Bunun bilinmesine rağmen saf shea yağı bulmak kolay olmaz.
Shea yağı saç bakım ürünlerinde ve kürlerde de kullanılabilir. Tek başına ya da zeytinyağı ile karışım halinde saç derisine sürülebilir. Yapılan masajla saç derisine kolayca yedirilebilir. Özellikle deniz ve havuza girmeden önce uygulanırsa klor ve tuzdan saçları korur. Saçları güçlendirir, besler ve hızlı uzamasına yardımcı olur.
Shea yağı (Karite) nasıl çıkarılır?
Shea yağının çıkarılması için uygulanması gereken bazı aşamalar vardır. Öncelikle ağaçtan toplanan meyvelerin dışındaki posa çıkarılır. Yağın çıkarılacağı fındık kuru haldeyken dış kabuğu çıkarılır. Daha sonra shea fındıkları havanlarda ezilerek yağı çıkarılır. Ezilen fındıklar açık havada yakılan ateşte tavalara konularak kavrulur. Bu aşamada yağın yanmaması için tahta kaşıkla sürekli olarak fındıkların karıştırılması gerekir. Bu kavurmanın açık havada güneş altında yapılması biraz zor olur.
Fındıklar kavrulunca üzerine azar azar su eklenir ve yumuşaması sağlanır. Bu son yıllarda özel makineler ile yapılan bir işlemdir. Hamur halini alan fındıklar geniş bir yere alınarak yoğurulur. Bu esnada yağ hamurdan ayrılır. Kaymak halini ala yağ ayrılır ve suyu fazlası dökülür. Daha sonra yağlar tencerede kısık ateşte eritilir. Böylece kalan suyu da buharlaşır. Bundan sonraki aşamada shea yağı altın sarısı ve kremsi hale gelir. Sertleşmesini sağlamak için serin bir yere konur.
Ardından şekillendirilerek kullanıma hazırlanır. Bu aşamalar shea yağının geleneksel üretim şeklidir. Günümüzde makineler yardımıyla daha seri üretim de yapılmaktadır. Shea yağının kullanımı sadece haricen olur. Ayrıca yağlı ciltlerde de kullanımı tavsiye edilmez.
){kind=link}